Kısa bir cevapla giriş yapalım. Elbette köpeklerde de insanlar gibi zaman algısı var. Fakat işleyiş bakımından bizden bir hayli ayrılıyorlar. Nasıl mı? Başlayalım...
-
İnsanlar hayatını belirli bir saat ve tarih düzlemine göre yaşar. Sabah uyanmamız, gün içerisindeki planlamalarımız ve akşam uyumamız bu düzen doğrultusunda devam eder. Köpeklerse yaşamlarını ortamı algılayarak, deneyimleyerek ve duyularını kullanarak sürdürür.
-
Bir örnek: Sabah uyanır uyanmaz köpeğinize mama veriyorsanız, bu durum onda bir süre sonra rutin hale gelir ve siz uyandığınızda o da mama kabının başına gider.
-
Yani aramızdaki fark şu; Biz zamanı biyolojik saate göre algılarken, onlar deneyime endeksli olarak algılar.
-
Peki nasıl oluyor da geçmişte yaşadığı bir korkudan etkileniyor ve huzursuz oluyor? Örneklerle devam edelim. Köpeğiniz bir köpeğin başka bir köpeğe saldırmasına şahit oldu ve korku yaşadı. Dostunuz bu olayı hatırlamayacaktır, fakat saldırgan cinsteki köpeği başka bir yerde gördüğünde aynı endişeyi tekrar yaşayacaktır.
-
Sigara içerken yanlışlıkla köpeğinizin burnuna değdirdiniz ve canını yaktınız. Her sigarayla yaklaştığında kafasını çevirecek ve burnunu uzak tutmaya çalışacaktır. Nedeniyse aynı; Eylemsel bellekle hareket etmeleri… Burnunun yandığı ilk anı hatırlamasa da yaşadığı deneyimi hafızasında korku olarak kodlayacaktır.
-
Şöyle bir manzarayla karşılaşmanız olasıdır; Sahibinin köpeğe eliyle 5 işareti yaparak ‘'5 Dakika sonra gel'' demesi ve köpeğin gerçekten 5 dakika sonra gelmesi…
-
Peki nasıl oluyor bu? Nasıl anlıyor?
Köpekler söylenen cümleyi değil, mimikleri, ses tonunu ve o sırada kullanılan vücut dilini dikkate alır. Bunları belleğinde rutine dönüştürür ve devamlı olarak tekrarlar. Şunu da atlamamak gerekir, tam 5 dakika sonra dönen köpek çok iyi bir eğitime tabi tutulmuş demektir. Püf noktalarından önümüzdeki yazılarda söz edeceğiz.
-
Gece ve gündüzü nasıl algılıyorlar?
Bu konudaki algıları da bizimkinden oldukça farklı. Köpekler Dünya'nın dönüşüyle, günlerle, geçmiş ve gelecekle ilgilenmezler. Düşünce yapıları basittir. Kalkıp dolaşmaya çıkardığınızda sabah, televizyonunuzu kapatıp yatağa doğru hareket ettiğinizde gece olmuş demektir.
-
Algılarının sadece davranışlarla bağlantılı olduğunu mu düşünmeliyiz?
Kesinlikle hayır. Köpekler duyma yetenekleriyle hayranlık uyandıran canlılardır. Sevdikleri birinin daha araba kontağını kapatıp park etmeden kapıya koşmaları da bu yetenekten gelir.